Disney’in sevilen animasyonlarından Lilo & Stitch’in canlı çekim uyarlaması, vizyona girdiği gibi büyük ilgi gördü ve daha şimdiden dünya çapında 342 milyon dolara yakın gişe hasılatı elde etti. Ancak filmin orijinalinden bir hayli farklı olan sonu, hikâyenin hayranları arasında büyük bir tartışma başlattı. Lilo’nun ablası Nani’nin hikâyesindeki değişiklik, ilk filmin sevenleri tarafından filmin ruhuna ters ve gereksiz bir müdahale olarak yorumlandı.
Disney, kimi zaman günümüz politik hassasiyetlerine uyum sağlamak, kimi zamansa daha büyük kitlelere hitap edebilmek adına yeniden çevrimlerinde çeşitli değişikliklere gidebiliyor. Bu müdahaleler genellikle filmlerin hayranları arasında itirazların yükselmesine neden oluyor. Bu tartışmalardan bazılarına neden olan live action uyarlamalardaki değişiklikleri bu listede derledik. Disney’in en tartışmalı live action uyarlamalarına bu sayfadan erişebilir ve bu yapımların Türkiye’de Disney+ dışında hangi streaming platformlarında yer aldığını öğrenebilirsiniz.
Maleficent (2014)
Disney’in Sleeping Beauty’deki kötü karakter Malefiz’i başrole koyduğu Maleficent, orijinal hikâyeye feminist bir güncelleme yapıyor ve Malefiz’in köken hikâyesini anlatıyordu. Auora’yı lanetleyen bu karakterin neden ve hangi koşullar sonucu “kötü” olduğunun arka planını öğrendiğimiz bu hikâyede, Auora ve Malefiz arasında destekleyici bir tür anne-kız ilişkisi vardı. Başrolünde Angelina Jolie’nin yer aldığı live-action filmdeki bu değişiklikler, kimi izleyiciler tarafından bir tür “kötüyü aklama çabası” olarak, kimileri tarafından ise orijinal hikâyenin ruhunu zedeleyen bir tür “feminist twist” çabası olarak okunmuştu. Bu tepkilere rağmen film son derece başarılı oldu ve hikâye 2019 yılında Maleficent: Mistress of Evil ismindeki ikinci filmle devam etti.
Cinderella (2015)
Disney’in tartışma yaratan bir başka live-action uyarlaması ise 1950 tarihli aynı adlı animasyonun yeniden çevrimi Cinderella olmuştu. Çoğu Disney uyarlamasının tersine, orijinalinden daha muhafazakar bir anlatıya sahip olan 2015 tarihli film, özellikle Lily James’in canlandırdığı Külkedisi’nin pasif karakteri ve gerçekçi olmayan fiziksel görüntüsü üzerinden eleştirilmişti. Karakter, geçmiş hikâyesindeki değişiklik nedeniyle, üvey annesi ve kardeşlerinin uyguladığı muameleye adeta boyun eğiyordu. Animasyondaki bazı detaylar (bazı kaçma denemeleri ve diğer isyankar hareketleri) bu versiyonda “cesaret ve nezaket” adına hikâyeden çıkarılmıştı. Bu eleştiriler, Disney’in sonraki uyarlamalarında kadın karakterlerin temsili açısından daha radikal değişikliklere gitmesini sağladı.
The Jungle Book (2016)
Disney’in başarılı live action uyarlamaları arasında gösterilen The Jungle Book (Orman Çocuğu), özellikle görsel efektler ve animasyon teknolojisi anlamında büyük ses getirmiş, sonrasında çekilen The Lion King uyarlamasının teknik anlamda önünü açmıştı. Ancak tıpkı Lilo & Stitch’te olduğu gibi burada da hikâyenin sonundaki değişiklik bazı seyircilerin tepkisini çekmişti. Orman çocuğu Mowgli, filmin sonunda Baloo ve Bagheera’ya veda ettikten sonra insanların yaşadığı köye gitmek yerine ormanda, büyüdüğü yerde ve hayvanların arasında kalıyordu. Bu değişikliğin sebeplerinden biri orijinal hikâyedeki nihai hedef olarak “medeniyeti” işaret eden sömürgeci tonu biraz olsun yumuşatmaktı. Yine de bunun radikal bir anlam değişikliğine neden olduğunu ve Rudyard Kipling’in kitabının ruhuna uygun olmadığını söyleyenler de çıkmıştı.
Beauty and the Beast (2017)
Disney’in aynı adlı 1991 tarihli animasyonunun live action uyarlaması Beauty and the Beast, LeFou karakterinin cinsel yönelimindeki değişiklik nedeniyle özellikle muhafazakar kesimin tepkisini çekmişti. Karakterin orijinal hikâyedekinden farklı olarak eşcinsel yönelime sahip olması, bazı homofobik tepkilere neden olmuş ve gereksiz bulunmuştu. Tartışmanın diğer tarafında ise yönetmen Bill Condon’ın ve Disney’in bu kararını destekleyen eleştirmenler ve seyirciler yer alıyordu. Çocuk filmlerindeki temsil çeşitliliği açısından önemli bir adım olan yeni LeFou, Disney masallarında pek rastlamadığımız türden bir karakter olarak çizilmişti. Filmde Josh Gad’ın canlandırdığı LeFou’nun Gaston karakterine açıkça romantik bir ilgi beslediği sahneler mevcuttu.
Aladdin (2019)
Disney’in Arap coğrafyasında geçen 1992 tarihli aynı adlı filminin live action versiyonu Aladdin, Will Smith’in canlandırdığı Cin karakteri nedeniyle film daha gösterime girmeden büyük tepki çekmişti. Lambadan çıkan ve Aladdin’in dileklerini gerçekleştiren Cin’i, orijinal filmde usta oyuncu Robin Williams seslendirmişti. Karakterle özdeşleşen Williams’ın canlı, eğlenceli ve hareketli performansı, Cin’i ikonik bir karakter haline getirmişti. Will Smith’in canlandırdığı yeni Cin karakteri, özellikle görsel efektlerin yetersizliği ve yapay, abartılı mavi rengi nedeniyle tepki çekmişti. İlk filmin hayranları, sevimli olması beklenen karakterin bu efektlerle korkutucu bir hale geldiğini iddia etmişti. Ancak hayranların büyük bir kısmı, film çıktıktan sonra Smith’in performansından memnun kaldı ve film dünya çapında büyük bir gişe başarısı elde etti.
The Lion King (2019)
Disney’in aynı adlı kült filminin live-action uyarlaması The Lion King, karakter tasarımları ve özel efektleri nedeniyle tartışma yaratmıştı. 1994 tarihli The Lion King, özellikle karakterlerinin anlamlı ve canlı yüz ifadeleriyle dikkat çeken bir yapımdı. Karakterler, pek çok karmaşık duyguyu yansıtan bu yüz ifadeleri sayesinde “insanlaşmış” ve ortaya son derece etkileyici bir film çıkmıştı. Filmin live-action uyarlaması, her ne kadar gelişmiş bir CGI ve animasyon teknolojisi kullanmış olsa bile seyirci tarafından karışık tepkiler aldı. Oldukça gerçekçi duran hayvan karakterlerin yüz ifadeleri de bu gerçekçilikten payını almış ve doğal olarak “donuklaşmıştı”. Animasyon versiyondan çok daha ifadesiz bu yüzler, seyircinin karakterlerle özdeşleşme şansını da azaltmış ve eleştirilere sebep olmuştu.
Dumbo (2019)
Disney’in en sevilen hayvan başrollü hikâyelerinden Dumbo, 2019 yılında Tim Burton imzalı bir live action uyarlamasıyla yeniden ekranlara dönmüştü. Yeni Dumbo, orijinal filmdeki pek çok ırkçı karakter ve stereotipi kullanmamayı tercih etmişti. Bunların en belirgin olanı kargalar ve liderleri olan Jim Crow’du. Orijinal filmde oldukça abartılı ve stereotipik siyah aksanlarla konuşan ve caz şarkıları söyleyen kargalar, hem renkleri hem de davranış biçimleriyle oldukça sorunlu bir temsil ortaya koyuyordu. Filmin 1941 gibi erken bir tarihte çekilmiş olması nedeniyle bu tip ırkçı temsiller rahatlıkla kullanılabilmişti. Keza kargaların liderinin ismi “Jim Crow” da yine siyahlar ve beyazlar arasındaki ayrımcılığı yasal hale getiren Jim Crow kanunlarına bir göndermeydi. Tim Burton’ın versiyonunda, kargalara ek olarak filmdeki pek çok ırkçı klişe de değişikliğe uğramıştı. Kimi seyirciler bu tip değişimlerin bir tür “kolaycılık” olduğunu ve Disney’in kendi ırkçı tarihini silmeye çalıştığını vurgularken, kimileri ise bu değişikliğin filmin çoğunluğu çocuklardan oluşan izleyici kitlesi için çok önemli ve gerekli olduğunu savundu.
Mulan (2020)
Bir Çin efsanesine dayanan 1998 yapımı Mulan’ın live action uyarlaması, yine çeşitli değişiklikler nedeniyle eleştirilmişti. Pandemide Disney+ üzerinden gösterime giren Mulan’da orijinal filmdeki Li Shang’ın karakteri hikâyeden çıkarılmış, yerine Komutan Tung ve Chen Honghui karakterleri gelmişti. Disney’in açıklamasına göre karakterin değişmesinin ana nedeni #MeToo hareketinin etkisiydi. Mulan’ın filmde komutanı olan Li Shang karakteriyle arasında romantik bir ilişki gelişiyordu. Disney, Mulan ve Li Shang’ın arasındaki hiyerarşik alt üst ilişkisi nedeniyle, bu tip bir ilişkinin gücün suistimal edilmesi anlamına gelebileceğini iddia etmişti. Karakterin çıkarılmasına en büyük itiraz ise kuir gruplardan geldi. Li Shang, Mulan “erkek kılığındayken”, yani Ping isminde bir askerken de ona ilgi duyduğu için bazı hayranlar tarafından biseksüel bir karakter olarak nitelendirilmişti. Dolayısıyla kapalı bir şekilde de olsa temsil çeşitliliğine katkısı olan bu karakterin çıkarılması bazı hayranlar açısından hayal kırıklığı oldu.
The Little Mermaid (2023)
Disney’in live action uyarlamalarında gittiği bir başka değişiklik ise 2023 yapımı The Little Mermaid’de orijinalinde beyaz tenli olan küçük deniz kızına figürüne sadık kalmaması oldu. Afrikalı-Amerikalı oyuncu ve müzisyen Halle Bailey’in canlandırdığı Ariel karakteri, 1989 tarihli animasyon The Little Mermaid’de kızıl saçlı ve beyaz tenliydi. Disney, yakın tarihli filmlerinde ırk, etnisite, cinsel yönelim gibi tarihsel olarak daha az temsil edilmiş grupları ana sahneye taşımaya gayret ediyor. Küçük deniz kızını siyah bir Amerikalı’nın canlandırması da Disney’in bu değişikliklerine daha muhafazakar yaklaşan ve hikâyeyle “nostaljik” bağının zedelendiğini iddia eden bir kesim tarafından eleştirilmişti. Ancak sosyal medyada başlatılan bir akımda siyah annelerin küçük kızlarına filmin fragmanını izlettiği ve kızların “Anne bana benziyor” şeklinde tepki verdiği videolar büyük yankı uyandırdı. Stüdyo tüm eleştirilere rağmen kararının arkasında durdu ve film gösterime girdikten sonra Halle Bailey’in performansı beğeniyle karşılandı.
Snow White (2025)
Disney’in son dönemdeki en tartışmalı live action uyarlaması kuşkusuz sosyal medyanın da etkisiyle Snow White oldu. Özellikle başrolündeki Rachel Zegler’in orijinal hikâye hakkında söyledikleri ve oyunculuk performansı nedeniyle adeta “linç edilen” film, gişede de istenilen başarıyı yakalayamadı. Zegler 2022’de verdiği bir röportajda, artık 1937’de olmadığımızı belirtmiş, artık prensesin prens tarafından kurtarılmayacağını ve gerçek aşk hayalleri kurmayacağını belirtmişti. Orijinal hikâyeyle daha “nostaljik” bir bağ kuran izleyicilerin bir kısmı bu açıklamaya tepki göstermiş, bu yüzden de film daha vizyona girmeden büyük bir önyargıyla karşılanmıştı. Film gösterime girdikten sonra ise asıl eleştirilen noktalar - biraz da bu önyargıyla bağlantılı olarak - Zegler’in “yapay” bulunan performansı ve cücelerin tasarımındaki abartılı CGI kullanımı oldu.
Disney’in en tartışmalı live action uyarlamalarını Türkiye’den çevrimiçi izleyin
JustWatch ekibinin hazırladığı streaming rehberi sayesinde Disney’in en tartışmalı 10 live action uyarlamasını Türkiye’de hangi dijital platformlar aracılığıyla izleyebileceğinizi öğrenin. Sayfada yer alan kiralama, satın alma ve abonelik seçeneklerini filtreleyerek size en çok hitap eden platformu kolayca bulabilirsiniz.
